Hej,
Jak tam wspomnienia po obozie?
Dzisiaj powiem trochę o teleskopach.
Oczywiście swoje słowa jak zwykle kieruję dla bardziej niewtajemniczonych, ale kto chce niechaj czyta.

Większość z tych ciekawostek pochodzi z mojej rozmowy z naszym Kierownikiem obozu, dlatego jeśli coś pomyliłem to raczej przez swoją pamięć
Jak wiadomo mamy mnóstwo teleskopów do obserwacji zdalnie sterowanych, np. Faulkes lub Microobserwatory.
Faulksem robimy co chcemy pod warunkiem podania mu nazwy obiektu. Microobs. ma zdefiniowanych kilkanaście obiektów i tylko tym obiektom możemy robić zdjęcia (Faulks ma jednak tę przewagę, że ma więcej filtrów do dyspozycji, np. RGB, podczerwień, O3).

Już ok. trzydzieści lat prowadzimy profesjonalne obserwacje za pomocą kamerek CCD, a nie oka czy zwykłych kliszy, gdyż te ostatnie i tak mają dużo słabszą czułość niż CCD.
Aby zminimalizować szumy w kamerkach CCD schładzamy je. -180 st. Celsjusza, to dość dobra temperatura, wydawałoby się, że w przestrzeni kosmicznej chłodzenie nie jest potrzebne, bo niespełna 3 K to doskonała temp. dla kamerek CCD. Niestety idziemy jeszcze dalej i następny teleskop, który wypuścimy w przestrzeń kosmiczną, będzie chłodzony ciekłym helem, po to by tę temperaturę obniżyć jeszcze o niespełna 1,5-2 stopnie. Póki co Hubble służy nam całkiem dobrze po wielu naprawach (z góry założonych), mimo, że jego zatrzymanie było planowane, na przeszło pięć lat temu (z takim chłodzeniem teleskop przetrwa ok. 1-3 lat)

Teleskop ten jest zbudowany w systemie Cassegraina. Podobnie jak nasz najlepszy w MOA (Michalina – MEADa) – Schmidt-Cassegrain (a nie jak niektórzy sądzą R-C). Ma 30cm średnicy 0,5 stopnia – pole widzenia i tak dobre światło, że patrząc przez paręnaście sekund na Księżyc, który ledwie cały mieści się w polu widzenia zaczynają boleć oczy, a potem w oku czuć jasną poświatę. Teleskopów o dwa razy większej średnicy używa się do obserwacji pogody w hiszpańskim obserwatorium w Calar Alto. Oczywiście chodzi o tą astronomiczną pogodę. Jako szukacza używają podobnej lunety, którą my obserwujemy Słońce – Skywatcher (10 cm).

Podczas, gdy my w Polsce dysponujemy najlepszym seeingiem, oni zamykają teleskopy, gdyż tak słaba widoczność skutecznie zaburza obserwacje teleskopami optycznymi tamże. Ale oni są od nas troszkę wyżej – w Pirenejach).

Mamy nadzieję, że MOA będzie otwarte jak najdłużej, na tyle, że zdążymy zobaczyć zdjęcia z 32-bitowej kamerki. Na razie zadowalamy się 16-bit (?).

Na koniec parę słów o amatorach: możecie dostać teleskop, który ma nawet kilka metrów średnicy pod własny program, pod warunkiem, że nie będziecie chcieli używać tych z adaptywnym zwierciadłem. Jednak sama podróż do Chile czy podobnych krajów jest niestety zbyt droga, dlatego stoją one jak na razie nie używane.

Czy nie wiesz że…

Obecnie używamy teleskopów (tzn. profesjonaliści używają) ze zwierciadłem adaptywnym, czyli takim, które umożliwia uzyskiwanie ostrzejszych obrazów i wykorzystanie średnicy lustra w maksymalnym stopniu, dzięki temu, że grupa laserów świeci na lustra próbne, można stwierdzić jak bardzo atmosfera zaburza obserwacje. Potem wystarczy te części, z których jest zbudowane lustro ustawić pod takim kątem, aby nie przeszkadzała atmosfera i gotowe. Wszystko jednak kosztuje ogromne pieniądze (dlatego w MOA narazie mamy teleskop ze zwykłym zwierciadłem) i jeszcze nie jest tak dopracowane, jak byśmy tego chcieli. Jest to nadal wyzwanie dla fizyków i matematyków, a także dla informatyków, którzy powinni napisać pod to odpowiedni program.  Astronomowie na pewno też coś mają do powiedzenia.