Dziś, 12 września 2023 roku mija trzysta czterdziesta rocznica słynnej Bitwy pod Wiedniem. Jedna z pamiątek tego zwycięskiego boju jest widoczna na letnim nocnym niebie w postaci gwiazdozbioru o nazwie Tarcza – Scutum. Został on wyróżniony i opisany przez Jana Heweliusza jako Tarcza Sobieskiego – Scutum Sobiescianum. Tu jest oryginalny rysunek z artykułu gdańskiego astronoma, opublikowany w czasopiśmie „Acta Eruditorum”, a następnie zamieszczony w dziele „Firmamentum Sobiescianum, sive uranographia”, skąd go zaczerpnąłem. Warto zwrócić uwagę na odwrotną niż dzisiejsza perspektywę obserwatora.
Wieczorem 11 września 2023 roku dzięki ciemnemu bieszczadzkiemu niebu (ale było nieco mglisto) wykonałem serię zdjęć, z których udało się złożyć taki oto obrazek omawianej okolicy nieba.
Ważniejsze obiekty w obrębie Tarczy to:
1) gwiazda zmienna delta Scuti, która dała nazwę całej klasie krótkookresowych gwiazd pulsujących
2) otwarta gromada gwiazd Messier 11, zwana nie wiedzieć czemu mianem „Dzika kaczka”, licząca sobie niemal 3000 osobników
3) nieco mniej liczna od poprzedniej, ale za to czterokrotnie młodsza i też urocza gromada otwarta Messier 26.
A oto animacja złożona z dwóch poprzednich zdjęć.
Jeśli ktoś z Was ma kłopoty z zapamiętywaniem dat wydarzeń historycznych, proponuję użycie mnemotechniki. Dla Wiktorii Wiedeńskiej wygląda ona tak:
1) pamiętaj, że zdarzyła się ona przeszło 333 lata temu
2) dodaj te trzy trójki, otrzymasz dziewiątkę – to liczba miesiąca, czyli już mamy wrzesień
3) teraz podnieś trzy do potęgi dziewiątej – otrzymasz wynik 19683
4) pożycz sobie dziewiątkę z drugiego miejsca – zostanie liczba 1683, czyli rok wspomnianej bitwy
5) teraz wyciągnij pierwiastek kwadratowy z pożyczonej dziewiątki i dodaj to trzech trójek z punktu pierwszego – otrzymasz liczbę 12, dzięki czemu poszukiwana data przybierze postać
”12 września 1683 roku”.