Każdy od niej zaczynał

Wielka Mgławica w gwiazdozbiorze Andromedy to jeden z niewielu obiektów pozagalaktycznych, jakie możemy dostrzec okiem nieuzbrojonym.

Tak naprawdę w okularze teleskopu zobaczymy wyłącznie jej obszar centralny – to co jest na zdjęciu prześwietlone. Sama mgławica z rozległymi ramionami spiralnymi zajmuje na niebie obszar sześciokrotnie większy od rozmiaru tarczy Księżyca, co dobrze ilustruje fotomontaż, wykonany przez Kingę na obozie „Perseidy 2014”.

.

Wokół M31 krąży około 20 galaktyk karłowatych, z których dwie – M32 – M110 – są wyraźnie widoczne na zdjęciu. W roku 1885 zdarzyło się astronomom obserwować wybuch gwiazdy supernowej, dziś oznaczanej jako S And lub SN 1885A. Ponieważ jednak uważano, że mgławica leży w obrębie Drogi Mlecznej, mylnie odczytano to zjawisko jako gwiazdę Nową. Dopiero 32 lata później pojawiły się głosy, że odległość do M31 jest większa aniżeli rozmiary Galaktyki, ale temu zagadnieniu poświęcę oddzielny wpis. Zaznaczono także obiekt oznaczony NGC 206 – to obszar gwiazdotwórczy znany także pod nazwą Wielkiej Chmury Gwiazd. Zaś symbolem GC zaznaczono obiekt, który jest wyraźniej widoczny na zdjęciu z innego teleskopu.

W środku zaznaczenia widać mocno czerwonawą, rozmytą kropkę, to gromada kulista 037-B327, większa i liczebniejsza od naszej gromady w Herkulesie. Podobnych gromad jest w M31 około 460. Poczerwienienie obrazu omawianej gromady powodowane jest przez rozpraszanie światła w gęstych obszarach pyłowych, a tych w ramionach spiralnych M31 nie brakuje. Przypominam, że te wszystkie wyraźne kropki na obu zdjęciach to ślady gwiazd w Drodze Mlecznej.

Jeszcze a propos terminologii, to powszechnie stosowane są błędne nazwy wielu obiektów astronomicznych, będące źle przetłumaczonymi kalkami z języka angielskiego. Należą do nich na przykład „Galaktyka Andromedy”, „Mgławica Kraba”, „Gromada Herkulesa” i niestety wiele innych. Poprawnie należy mówić i pisać „Galaktyka w Andromedzie”, „Mgławica Krab” oraz „Gromada w Herkulesie”. Kto znajdzie co najmniej pięć podobnych przykładów i podeśle mi je na maila gsek@moa.edu.pl, może liczyć na książkową nagrodę, którą wręczę na pierwszym spotkaniu po wakacjach.

Posiadaczom szybkiego łącza internetowego rekomenduję obejrzenie gigantycznego zdjęcia Galaktyki w Andromedzie, dostępnego na stronie http://www.spacetelescope.org/images/heic1502a/zoomable/.

Dodaj komentarz